หน้าที่สำคัญอันหนึ่งของครูในการสร้างรากฐานทักษะภาษาแรกเริ่ม (Early Literacy Skills) ให้กับเด็ก คือ การจัดสภาพแวดล้อมภายในห้องเรียนที่เอื้อต่อพัฒนาการด้านอ่านเขียนของเด็ก ซึ่งประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ ดังนี้
1.มุมหนังสือ/ห้องสมุดภายในห้องเรียน
#…เพราะเด็กจำเป็นต้องมีปฏิสัมพันธ์กับหนังสือเพื่อเรียนรู้ที่จะรักการอ่านเขียน และเพื่อสั่งสมทักษะที่จำเป็นในการอ่านเขียนให้ประสบความสำเร็จ ห้องสมุดในห้องเรียนจึงเปรียบเสมือนหัวใจหลักของการเรียนอ่านเขียน
#…ห้องเรียน 1 ห้อง ควรจะมีหนังสือประมาณ 5-8 เล่มต่อเด็ก 1 คน ดังนั้นถ้าห้องเรียนมีเด็ก 18 คน ก็จะมีหนังสือประมาณ 90-144 เล่ม ซึ่งครูควรหมุนเวียนหนังสือเหล่านี้อยู่เป็นประจำ
#…ควรมีหนังสือหลากหลายประเภท อาทิ หนังสือภาพที่ไม่มีตัวหนังสือ (Wordless) หนังสือภาพ หนังสือนิทาน หนังสือให้ข้อมูล คำคล้องจอง หนังสือพยัญชนะ หนังสือที่มาจากเพลง เรื่องราวเกี่ยวกับคนจริงๆ
2.สื่อสิ่งพิมพ์บนผนังและพื้นผิวต่างๆ
#…เด็กเรียนรู้เกี่ยวกับการอ่านอย่างมากจากสิ่งแวดล้อมที่มีป้ายชื่อ โปสเตอร์ และป้ายบอกทางต่างๆ ดังนั้นครูสามารถเอาตาราง เนื้อเพลง การ์ตูน หรือรูปภาพพร้อมคำบรรยายที่สอดคล้องกับเนื้อหาของสัปดาห์นั้นๆ ติดไว้ตามที่ต่างๆ
#…ต้องมีการเปลี่ยนสื่อสิ่งพิมพ์บนผนัง และมีการพูดถึงอยู่เป็นประจำ เด็กถึงจะให้ความสนใจ ไม่เช่นนั้นเด็กจะมองมันเป็นเหมือน wallpaper ที่คุ้นเคย แต่ถ้าเปลี่ยนบ่อยเกินไปเด็กก็จะยังไม่มีเวลาพอที่จะทำความเข้าใจอย่างแจ่มชัด #ตัวหนังสือจะไม่มีความหมายสำหรับเด็กเลยหากเราไม่ชี้ชวนให้เด็กดูและคอยสลับสับเปลี่ยนมัน
3.สิ่งที่จะเอื้อให้เด็กมีปฏิสัมพันธ์กับสื่อสิ่งพิมพ์
#…เช่น บล็อกพยัญชนะ ที่เด็กสามารถนำมาทดลองจัดเรียงลำดับได้ ตัวต่อที่มีป้ายชื่อเขียน เพื่อสื่อให้เด็กรู้ว่าสิ่งของมีชื่อ อุปกรณ์สำหรับวาดและเขียน เช่น กระดานไวท์บอร์ด ที่เปิดโอกาสให้เด็กได้ลองวาดและเขียน สิ่งของเหล่านี้ไม่เพียงแต่จะสนับสนุนให้เด็กได้สำรวจและทำความรู้จักกับภาษาเขียน แต่ยังเปิดโอกาสให้เด็กได้สร้างสรรค์ภาษาเขียนของตัวเองอีกด้วย
แม้จะเป็นหลักในการจัดสภาพแวดล้อมภายในห้องเรียน แต่แม่หมีคิดว่าคุณพ่อคุณแม่สามารถนำไปเป็นแนวทางในการจัดสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมการอ่านเขียนให้กับลูกที่บ้านได้นะคะ ลองดูค่ะ
ข้อมูล: Literacy’s Beginnings: Supporting Young Readers and Writers Lea M. McGee, และ Donald J. Richgels, (1990)
แหล่งข้อมูล FB อ่าน อาน อ๊าน
